Tameshigiri – prawdziwy test umiejętności szermierza
współczesność
Współcześnie tameshigiri to sposób na sprawdzenie umiejętności praktykującego szermierza. Cięcia wykonuje się głównie na namoczonych matach bambusowych lub tatami, które najbardziej odwzorowują ludzkie ciało, natomiast kije bambusowe odzwierciedlają ludzkie kości. Istotna jest również postawa wykonującego cięcie i kąt pod jakim prowadzone jest cięcie. To wszystko wpływa na precyzję cięć.
Tameshigiri w takim wydaniu, jakie znamy z dzisiejszych czasów, czyli jako testu skuteczności cięć, rozpoczęto praktykować na początku XX wieku. W szczególności warto tu wspomnieć o szkole Toyama-ryū, której instruktorzy nauczali posługiwania się mieczem oficerów armii japońskiej podczas zarówno drugiej wojny światowej, jak i wcześniejszych konfliktów. Jednym z elementów edukacji było właśnie tameshigiri. Jakiś czas po wojnie, gdy treningi sztuk walki ponownie wróciły do łask (po tym, jak zostały zakazane wcześniej przez okupujących Japonię Amerykanów), praktyka tameshigiri znowu się pojawiła i istnieje do dziś.
W szkole Kenseikan tameshigiri jest niezwykle istotnym elementem treningu. Jest to weryfikacja umiejętności, jakie nabywamy podczas zwykłych keiko (regularnych treningów na sali).
Jest to również kluczowy element stylu jaki praktykujemy – Nakagawa Ryū Battōjutsu. Mistrz Nakagawa Kinji opracował swoje techniki w taki sposób, by były one możliwe do zastosowania w prawdziwym starciu, z prawdziwym celem, czego substytutem są na maty tatami.
„mata nie wybacza”
Co do zasady tameshigiri jest przeznaczone dla zaawansowanych uczniów, ale staramy się mimo tego dopuszczać do testu cięć również osoby młodsze stażem. O tym, czy dany uczeń może przystąpić do treningu decyduje prowadzący trening Sensei. Jest diametralna różnica między “machaniem mieczem w powietrzu”, a przecinaniem rzeczywistych celów.
W naszym dojo lubimy powtarzać “mata nie wybacza”. Tak naprawdę dopiero praktyka tameshigiri weryfikuje to, czy prawidłowo prowadzimy cięcie czy też zachowujemy prawidłowy dystans do celu, siłę, prędkość itd. Bardzo często spotykamy się takim zjawiskiem, gdzie pewne osoby mające lata praktyki trenowania keiko bez weryfikowania swoich umiejętności na treningu tameshigiri, miewa poważne problemy z przecinaniem maty. A jednocześnie nierzadko są to posiadacze stopni mistrzowskich (czarne pasy w swoich dyscyplinach). Z tego właśnie względu dajemy możliwość naszym uczniom dołączenia do treningu tameshigiri pomimo niewielkiego stażu. Im wcześniej nabęda prawidłowych nawyków, tym lepiej dla nich.
Powyższe nagranie pochodzi z naszego kanału na YouTube. Mamy zwyczaj nagrywać wszyskie treningi Tameshigiri. Zapraszamy do subsktybcji 🙂
Cechą charakterystyczną technik, które ćwiczymy jest to, że zawsze wykonujemy je w ruchu. W przeciwieństwie do większości szkół zajmujących się tameshigiri, nie stoimy nieruchomo przed celem mierząc w niego kilkukrotnie zanim wykonam cięcie.
Uważamy, że jest to zaprzeczeniem faktycznej sytuacji wykonywania technik w walce. W końcu żaden przeciwnik nie będzie nieruchomo stał i czekał na atak 🙂 Z tego właśnie względu staramy się wszystkie techniki wykonywać zgodnie z założeniami Nakagawa Ryū Battōjutsu, a więc w ruchu, z dojściem do celu, nierzadko z wykonywaniem obrotów i uników.
Przykładowe cięcia praktykowane podczas tameshigiri::
Tabi gata 足袋形 –
Ō kesa 大袈裟 – cięcie skośne od ramienia do biodra
Gyaku kesa giri 逆袈裟斬り- cięcie skosne od biodra do ramienia
Suihei giri 水平斬り – cięcie poziome
Makkō giri 真っ向斬り – cięcie pionowe od góry do dołu
Dodan giri 土壇斬り – głębokie cięcie pionowe od góry do dołu – przecinanie wielu celów na raz
tameshigiri w wykonaniu Mistrza Nakagawa Kinji. Nagranie pochodzi z kanału YouTube naszych kolegów z Czech
„Miecz dla samuraja był i jest największym skarbem, to jego dusza”.
TOKUGAWA IEASU
bezpiecznie musi być!
Trening tameshigiri prowadzimy w sposób zapewniający maksimum bezpieczeństwa. Zawsze cięcia wykonujemy pojedynczo, z zachowaniem dużego dystansu tnącego od pozostałych uczestników treningu. Dodatkowo na sali zawsze są obecne osoby przeszkolone z pierwszej pomocy. Bez zachowania tego warunku nie rozpoczynamy treningu.
Naturalnie każdy z uczestników powinien posiadać własny miecz, jednak przyjęło się, iż posiadacze ostrej broni mają możliwość prywatnie udostępnić członkom szkoły swoje shinken (ostre katany). Są to jednak indywidualne ustalenia między właścicielem katany, a osobą chcąca miecz wypożyczyć. Kenseikan nie ingeruje w to, na jakich warunkach takie wypożyczanie się odbywa. Co jakiś czas prowadzimy również Otwarte Treningi Tameshigiri, gdzie dajemy możliwość osobom spoza szkoły Kenseikan, spróbować swoich sił w takiego rodzaju treningu.
W Kenseikan staramy się przeprowadzać treningi tameshigiri raz w miesiącu. Z reguły udaje się nam trzymać tego harmonogramu, ale jak to w życiu bywa, czasami zdarzają się odstępstwa od reguły. Mamy zwyczaj nagrywać każdy nasz trening, dzięki temu nie dość, że mistrz Nakagawa Kinji może w dogodnym dla siebie czasie zweryfikować nasze postępy, to sami również możemy przyglądać się na nagraniach jakie błędy popełniamy i dzięki temu samemu doskonalić własne umiejętności. Każde z nagrań publikujemy zarówno na naszym kanale w Youtube, jaki i Facebooku. Zapraszamy do odwiedzin 🙂
historia
Kiedy chcemy poznać genezę tameshigiri musimy cofnąć się do okresu Edo (XVII w.). W dosłownym tłumaczeniu “tameshigiri” znaczy tyle co “cięcie testowe, cięcie próbne”. Praktyka ta pierwotnie służyła do oceny ostrości i jakości katany. Dawniej cięcia wykonywano na skazańcach i zwłokach, dlatego starszą formę słowa oznaczającego tameshigiri tłumaczy się jako “próbne mordowanie”. Do cięć wykorzystywano również m.in. maty ryżowe, tatami, kije bambusowe. Dawniej tameshigiri praktykowali wysoko wykwalifikowani szermierze. W tameshigiri wykorzystywano różne rodzaje cięć, które w zależności od stopnia trudności i miejsca jego wykonywania na ciele dzieliły się na:
- O-kesa – cięcie ukośne wykonywane na zwłokach w pozycji pionowej lub stojącym skazańcu, zwykle od lewego ramienia do prawego biodra
- Taitai – cięcie ciała w poprzek klatki piersiowej tuż pod pachami
- Chiwari – cięcie górnej części klatki piersiowej
- Surizuke – cięcie tułowia, tuż pod żebrami
- Ichi-no-do, Ni-no-do i San-do gdzie przecinano poziomo tułów i brzuch
- Kuruma-saki – cięcie w okolicach pępka
- Ryu-guruma – cięcie przez biodra
- Sode-suri – odcięcie ręki
- Hiza-guchi – cięcie przez kolana
- Tabi-gata – cięcie w kostkach
Cięcia wykonywano zwykle na rozłożonych zwłokach lub skazańcu, który był związany i postawiony na kopcu piasku. Czasami ciała były układane w stosy i nacinano kilka ciał jednocześnie. Na mieczach umieszczano takie informacje jak ile ciał i jakie części zostały nim przecięte oraz grawerowano nazwiska szermierzy. Tak oznaczony miecz miał wyższą wartość.
Dzisiaj te praktyki wydają się brutalne, ale w tamtych czasach miecz służył przede wszystkim do walki i ochrony życia swojego i rodziny i dlatego tak wielką wagę przykładano do jego ostrości.
opracowanie tekstu: Martyna Wisowska, Jarosław Sikorski, Bartłomiej Szczypek